Dostępność cyfrowa dla osób z ograniczeniami poznawczymi i niepełnosprawnością intelektualną
08 sierpnia 2023
Czy zastanawialiście się kiedyś, jak wygląda korzystanie z internetu przez osoby z ograniczeniami poznawczymi czy niepełnosprawnością intelektualną? Dla wielu z nas, dostęp do cyfrowego świata to oczywistość. Ale dla części osób, korzystanie z internetu może być wyzwaniem.
Osoby z ograniczeniami poznawczymi są grupą, która doświadcza trudności w procesach poznawczych. Wpływa to na ich zdolność do uczenia się, myślenia, rozwiązywania problemów. Mają problemy z koncentracją, pamięcią, a także ze zrozumienie i stosowaniem języka. Ograniczenia poznawcze wynikają z różnych przyczyn. To na przykład urazy mózgu, choroby neurodegeneracyjne (np. Alzheimer), zaburzenia rozwojowe (np. ADHD, autyzm) lub inne schorzenia.
Niepełnosprawność intelektualna jest typem ograniczenia poznawczego. Jest to trwały stan, który zaczyna się przed osiągnięciem 18. roku życia. Ma wpływ na zdolność uczenia się, myślenia, rozumienia i adaptacji. Osoby z niepełnosprawnością intelektualną często mają trudności z komunikacją, samodzielnością, zdolnością do nauki i pracy. Relacje z ludźmi mogą być dla nich trudne.
Stworzyć dostosowane środowisko cyfrowe
Kiedy mówimy o dostępności cyfrowej dla osób z ograniczeniami poznawczymi i niepełnosprawnością intelektualną, mówimy o tworzeniu środowisk cyfrowych, które są dostosowane do ich unikalnych potrzeb i zdolności. Wielu z tych osób technologia może zapewnić możliwość komunikacji, nauki i dostępu do informacji. Jest więc niezbędna do pełnego i aktywnego życia w społeczeństwie.
Osoby z ograniczeniami poznawczymi oraz niepełnosprawnością intelektualną mogą mieć trudności z obsługą złożonych i szybko zmieniających się stron internetowych i ekranów aplikacji mobilnych. Nawet proste czynności, takie jak logowanie do serwisu, stają się wyzwaniem. Szczególnie osoby z niepełnosprawnością intelektualną potrzebują prostych tekstów, jasnych komunikatów i instrukcji. Dzięki temu będą mogli w pełni korzystać z internetu.
Z jakich rozwiązań korzystają osoby z ograniczeniami poznawczymi i niepełnosprawnością intelektualną?
Istnieją specjalne programy, które przetwarzają tekst na mowę. Umożliwiają też przeglądanie treści w trybie czytania. Blokują elementy, które mogą rozpraszać. Dają możliwość wyświetlenia tekstu w powiększonym widoku i w jednej kolumnie.
Również osoby z niepełnosprawnością intelektualną często korzystają z tekstów łatwych do czytania, czyli tzw. ETR (easy to read). Są to teksty, które zostały uproszczone i ułożone w taki sposób, aby były łatwiejsze do zrozumienia. Przygotowanie takich tekstów to zadanie redaktorów stron i aplikacji.
Co jest ważne, gdy tworzymy treści dostępne dla osób z ograniczeniami poznawczymi i niepełnosprawnością intelektualną?
- Treści powinny być napisane prostym językiem, bez długich zdań czy wtrąceń. Dzięki temu łatwiej i szybciej osoby przyswoją informacje.
- Spójność nazw i wyglądu przycisków oraz linków, a także spójność w ich działaniu, jest kluczowa dla zrozumienia danej strony czy aplikacji mobilnej. Spójny wygląd strony i podstron, podobny układ elementów. Ułatwi to poruszanie się po stronie czy aplikacji.
- Elementy, które migają i zmieniają się automatycznie, mogą rozpraszać. Warto z nich zrezygnować, albo dać możliwość łatwego wyłączenia tych funkcji.
- Użycie obrazków może bardzo pomóc w przekazywaniu informacji i lepszym zrozumieniu dla tych osób. Obrazki to takie specjalne rysunki, które pokazują różne czynności, rzeczy lub pojęcia.
Dodatkowo, ważne jest podkreślenie lub uzupełnienie treści słownej komunikatem graficznym. Wykorzystanie elementów graficznych, takich jak rysunki, ikony, wykresy czy grafiki, obok tekstu przyczynia się do zwiększenia zrozumienia informacji. Te graficzne elementy mogą być użyteczne zwłaszcza dla osób, które mają trudności z czytaniem lub zrozumieniem tekstów.
Pamiętajmy, że dostępność cyfrowa to nie tylko kwestia technologii. To przede wszystkim kwestia zrozumienia potrzeb i doświadczeń wszystkich użytkowników oraz dostosowania do nich naszych serwisów i produktów. Tylko w ten sposób możemy zbudować cyfrowy świat, który jest otwarty i dostępny dla wszystkich. Pamiętajmy, że projektowanie z myślą o dostępności to nie tylko spełnienie wymogów prawnych. To także kwestia społecznej odpowiedzialności i poszanowania praw człowieka.
Konrad Kozłowski, administrator, Departament Polityki Konsumenckiej